Eten op zijn Grieks

De Griekse keuken:

In Nederland staat de Griekse keuken over het algemeen niet zo hoog aangeschreven. Dit heeft er metname mee te maken dat de meeste Griekse restaurants hun menu aangepast hebben aan de ‘Westerse’ smaak. De restaurants zijn vooral bekend van de grote vleesschotels met veel patat. Op Kythira (en in heel Griekenland) is de keuken echter veel gevarieerder. Uiteraard zijn er veel lekkere vleesgerechten verkrijgbaar maar een giros-schotel wordt toch echt beschouwd als cafeteria voedsel. Juist voor vegetariers zijn er in Griekenland heel veel heerlijke gerechten te vinden met verse groenten van het seizoen.

Eten op zijn Grieks:

U zult een Griek niet snel eerst een voorgerecht zien bestellen dat dan later wordt gevolgd door een hoofdgerecht. Bij de Grieken is het gebruikelijk om gezamenlijk een mix van voorgerechten en hoofdgerechten te bestellen die tegelijkertijd (of op een willekeurig moment) op tafel wordt gezet. Iedereen eet dan mee van alle gerechten. Dit is een mooie manier om gerechten te ontdekken en mee te genieten van al die verschillende smaken zonder dat u overvoert wordt met 1 zwaar gerecht. U hoeft niet met een grote groep te zijn, u kunt dit ook doen als u slechts met 2 personen bent. Met z’n tweeen kunt u gerust 5 voorgerechtjes (of bijvoorbeeld 4 voorgerechten en 1 hoofdgerecht) bestellen. En mocht u nog meer willen dan is heel gemakkelijk om nog een gerechtje bij te bestellen. Een andere manier is de restauranthouder te vragen een reeks mezedes (kleine hapjes, de Griekse Tapas) op tafel te zetten.

Eten op Kythira:

Het eten is goedkoop op Kythira en de restaurants zijn over het algemeen goed tot zeer goed. Dit komt omdat het bijna altijd kleine familiebedrijfjes zijn die met verse ingredienten werken die ze vaak zelf produceren. Relatief veel restaurants zijn het hele jaar geopend. Sommige restaurants hebben geen menukaart en soms wordt er alleen Grieks gesproken. Maar in dat geval kunt u vaak de gerechten in de keuken persoonlijk komen uitkiezen.

Hoewel het per restaurant en seizoen verschilt zult u de hieronder onderstaande gerechten meer of minder regelmatig tegen komen op het eiland. Relatief veel restaurants zijn het hele jaar open maar buiten het hoofdseizoen is het aanbod van gerechten vaak wel beperkter.

Brood en water:

Bij nagenoeg elk restaurant krijgt u standaard een mandje met brood en een karaf of fles water bij de maaltijd. Sommige restaurants serveren heerlijke geroosterde broodjes met zeezout, oregano en olijfolie.

Dips:

De Griekse keuken kent een aantal overheerlijke dips die prima met het brood gegeten kunnen worden.

Tzatziki – de bekendste dip gemaakt van yoghurt, knoflook en komkommer. Staat bijna altijd op tafel. Het lekkerst met heel veel knoflook. En gaat ook prima samen met souvlakia.

Melitzanosalata – een heerlijke dip van geroosterde aubergines, knoflook, peterselie, olijfolie en wijnazijn.

Fava – dip van gele spliterwten geserveerd met uitjes, citroen en olijfolie

Taramosalata – een heerlijk meze van viskuit aangemaakt met brood of aardappel. Vooral in het voorjaar verkrijgbaar.

Tirokafeteri – een romige en pikante dip van feta, paprika’s en rode pepers.

Salades:

Choriatiki – de overbekende Griekse salade met tomaten, komkommer, ui en feta. Altijd lekker.

Dakos – de Griekse variant van de Italiaanse bruschetta. Het bestaat uit Paximadhi (dubbel gebakken beschuit) met verse, ongekookte tomatensaus, olijfolie en geitenkaas. In de oude dagen was dit de traditionele kost voor de Griekse boeren. Ze namen (en nemen nog steeds) de harde paximadhi mee naar de velden samen met wat olijfolie, kaas en olijven. Als de paximadhi even geweekt wordt in water of olijfolie dan ontstaat een heerlijk brood, zacht van binnen en hard van buiten. Een prima alternatief voor de Griekse salade en verkrijgbaar bij een aantal restaurants op Kythira.

Maroeli salata – een frisse salade van kropsla, dille, lenteui en citroen.

Patzarosalata – een bietensalade. Vaak alleen gemaakt van gekookte bieten en wijnazijn maar soms ook met knoflook, peterselie, dille of yoghurt. Wordt traditioneel geserveerd met knoflooksaus (skordhalia).

Chorta – een salade van verse wilde groenten. De Grieken plukken ze zelf in de velden of langs de kant van de weg. De groenten worden kort gekookt en dan aangemaakt met olijfolie en een beetje azijn. En vervolgens geserveerd met partjes citroen. In het voor- en najaar heeft bijna elk Griekse restaurant dit gerecht op het menu.

Vlita – de gecultiveerde versie van chorta. Ook verkrijgbaar buiten het chortaseizoen.

Kritamos – een chortasalade gemaakt van zeekraal die vers wordt geplukt van de stranden van Kythira. Erg gezond en erg lekker

Vrachosalata – een chortasalade gemaakt van cichorium spinosum, een familielid van de radijs. Wordt geplukt op rotsige plekken vlak bij zee. Vandaar de naam: ‘rostsalade’.

Visgerechten:

Verse vis – Op Kythira gaan de kleine vissersbootjes dagelijks de zee op waar ze kleine hoeveelheden vis vangen die dan weer aan de restaurants verkocht worden. Het verschilt per seizoen maar omdat het geen toeristisch eiland is en de vis in de restaurants dagvers aangeboden wordt is er vaak niet een heel groot aanbod. De prijs wordt per kilo berekend maar u moet er rekening mee houden dat u natuurlijk geen kilo vis per persoon op eet. De restauranthouder zal normaal gesproken u het aanbod van vis laten zien en als u uw keuze gemaakt heeft, de vis afwegen en u de exacte prijs noemen.

Bakaliaros skordhalia – gebakken vis, meestal bakkeljauw, met een krokant laagje die geserveerd wordt met een dikke romige knoflooksaus (skordhalia). De skordhalia wordt gemaakt met brood of aardappelpuree. De ingrediënten van de saus verschillen per regio in Griekenland. Bakaliaros skordhalia gaat prima samen met ‘patzarosalata'(bietensalade).

Kalamaria tiganita – verse inktvisringetjes en -tentakels die worden bedekt met zout, peper en bloem en vervolgens gefrituurd. Niet vergelijken met de diepvriesversie.

Marides – allerlei soorten kleine visjes die worden gekruid en dan in hun geheel gebakken. Ze worden besprenkeld met citroen. Omdat ze zo klein zijn kunnen ze in hun geheel gegeten worden, dus geen gedoe met graten enz. De staart dient als handvat en die kun je daarna weggooien.

Garides saganaki – garnalen met feta in een romige tomatensaus. Een verrukkelijk overgerecht. Houd wel uw servet bij de hand want de garnalen moeten vaak nog gepeld worden.

Chtapodi scharas – gegrilde octopus. Een ware lekkernij die veel gegeten wordt in de vastentijd. De verse octopus wordt gedroogd in de zon en vervolgens gegrild. Het vlees is supermals en doet soms een beetje denken aan kreeft. Het wordt geserveerd met olijfolie, citroen of wijnazijn en kruiden.

Kakavia – de traditionele vissoep met aardappel, ui, knoflook en tomaat. Soms worden bouillon en de vis afzonderlijk geserveerd. Omdat het een bewerkelijk gerecht is moet u bij de meeste restaurants de soep minimaal een dag van te voren ‘bestellen’.

Kaasgerechten:

Tiri saganaki – een plak gebakken kaas. Traditioneel wordt dit gemaakt met een harde pittige schapenkaas (kefalotiri of kefalograviera). De binnenkant is zacht en de buitenkant lekker knapperig. Met wat citroensap is dit een echte lekkernij. Sommige restaurants serveren het met sesamzaad en honing.
Het woord ‘saganaki’ verwijst naar een ondiep pannetje met 2 handvaten. ‘Tiri’ betekent kaas. Kortom, kaas uit het pannetje. Behalve tiri saganaki zijn er dus nog andere saganaki gerechten.

Feta sto fourno – feta gebakken in de oven met olijfolie, oregano en stukjes tomaat en of paprika

Groentegerechten:

Imam bayildi – aubergines met ui-tomatenvulling lang gebakken in de oven. Imam bayildi betekent letterlijk ‘de imam bezweek’. Waarschijnlijk van de vele olijfolie die in het gerecht gebruikt wordt.

Yemista – een ovengerecht van gevulde tomaten en/of paparika’s. Meestal gevuld met rijst, rozijnen, pijnboompitten en kruiden maar ook andere vullingen zijn mogelijk.

Dolmades – wijnbladeren onder andere gevuld met rijst, kruiden en soms gehakt. Er zijn allerlei soorten dolmades. Op Kythira staan ook regelmatig gevulde koolbladeren (Laganodolmades) op het menu die worden overgoten met een ei-/citroensaus.

Briam – ovenschotel van zomergroenten (aubergines, courgettes, paprika, ui, tomaat etc.).

Melitzano sto fourno – een heerlijk ovengerecht van aubergine en feta met een tomatensaus en veel olijfolie.

Moussakás – met de klemtoon op de laatste a. Een bekend ovengerecht met onder andere aubergine, gehakt, tomaten, uien, kaneel en een soort bechamel saus. Het gerecht komt voor in de gehele Balkan en het Midden-oosten maar de Griekse versie kenmerkt zich door de bechamelsaus.

Groentenkeftedes – verrukkelijke kroketjes gevuld met groente en/kruiden. Deze zijn allemaal het proberen waard. Sommige zijn alleen in het hoofdseizoen te verkrijgen maar bijvoorbeeld kolokithokeftedes (courgettekeftedes) kunt bij meeste restaurants het hele jaar door krijgen. Andere aanraders zijn domatokeftedes (tomatenkroketjes), maidanokeftedes (peterseliekroketjes) en revitokefetedes (kikkererwtenkeftedes)

Kolokithakia en/of melitzanes tiganites – Stukjes aubergine en/of courgette die in een beslagje worden gedoopt en vervolgens gefrituurd gefrituurd. In de vorm van patatjes, schijfjes of soms geraspt. Een heerlijk zomer gerecht
en een goed alternatief voor patat.

Kolokythoanthi yemisti – gevulde gourgettebloemen – een typisch seizoensgerecht (vanaf eind mei). De bloemen worden ‘s ochtends heel vroeg geplukt en gevuld met rijst en kruiden.

Volvi – in het voorjaar worden de bollen van de muscari comosum (een soort hyacint) uitgegraven en ingemaakt tot een heerlijke meze.

Vlees:

Keftedes – heerlijke Griekse gehaktballetjes met veel kruiden die als meze gegeten worden.

Yiouvarlakia avgolemono – gehakballetjes gevuld met rijst en kruiden met een ei-citroensaus.

Pita’s:

Spanakopita – een pastei gevuld met spinazie en feta. Ieder restaurant heeft zijn eigen recept. Vaak worden in plaats van spinazie de pasteitjes gevuld met wilde groenten (Chortopita). Daarnaast zijn er allerlei ander pita’s verkrijgbaar, als tiropita (kaaspastei) of kolokythopita (pompoenpastei).

Snelle hap:

Hoewel de meeste gewone restaurants ook souvlaki op het menu hebben staan zijn er een aantal Griekse ‘cafetaria’s’ waar u snacks kunt eten of afhalen, zoals gyros, kebab (een soort gehaktfrinkandel) en souvlakia (kipspiesjes). U kunt ze los bestellen of in een pitabroodje gevuld met tomaat, sla, friet en tzatziki, een zogenaamde pita ap’ola (broodje met alles).

Wijn en sterke drank:

Hoewel veel restaurants ook flessen wijn verkopen is het de moeite waard om de locale wijn te proberen. Deze is vaak zelf gemaakt door de restauranteigenaar (of familie), goedkoop en smakelijk. Verkrijgbaar in wit (lefko of aspro krazi), roze en rood (kokkino krazi). waarbij de rode wijn vaak licht is en meer op roze lijkt. U bestel de wijn per kilo of halve kilo (miso kilo).

Terwijl Griekenland natuurlijk bekend is van de ouzo, drinken de Kythirianen vaker een tsipuro. Dit is een lokale brandewijn die gedistilleerd wordt uit de restanten van de wijndruiven die overblijven na het persen van de wijn. De tsipuro kan op elk moment van de dag gedronken worden maar is met name geschikt om bij mezedes te gebruiken. Volgens de Grieken is het een 100% puur drankje en wordt je er misschien wel dronken van maar zeker niet ziek. Indien u in de maand oktober op het eiland bent kunt u mogelijk een van distillerijen in werking zien en de nieuwe oogst proberen. Van de tsipuro wordt op Kythira ook nog een likeur gemaakt genaamd ‘fatourada’. Een heerlijk zoet drankje met kaneel of sinaasappel smaak.

Koffie:

De Grieken zijn gek op koffie maar slaan het niet, zoals de Italianen, snel achterover. Het maken en drinken van de Griekse koffie is een heel ritueel. De koffie wordt gezet in een speciaal klein steelpannnetje, een briki. Gemalen koffie, suiker en water worden gemengd en langzaam aan de kook gebracht. Vervolgens wordt de koffie uit geschonken in een kopje met koffiedrab en al. Dit betekent dat men eerst moet wachten tot de drab naar de bodem gezonken is voordat men aan de koffie kan beginnen. Maar men kan ondertussen genieten van het glas water dat er standaard bij geserveerd wordt en ook de laatste roddels doornemen. De koffie wordt geserveerd van zwart (sketos) tot zeer zoet (glikos). Daarna moet er natuurlijk heel voorzichtig gedronken worden om geen koffiedrab naar binnen te krijgen. Een Griek kan gerust een half uur van een kopje koffie genieten.

Nagerecht:

De Griekse restaurants hebben meestal geen uitgebreide dessertkaart maar soms krijgt u iets van het huis aangeboden, zoals yoghurt met honing, vers fruit of een ‘zoetje van de lepel’ (ingemaakt fruit) met een drankje als tsipuro of fatourada.

Voor meer infromatie over Grieks eten bekijk Real Greek recipes of Greek Food guide.